Czy odporność bierze się z brzucha?
Trwa sezon zachorowań na grypę i przeziębienia. Dlatego w tym czasie warto odpowiednio wcześniej zadbać o swoją odporność. Jak to zrobić? Bardzo ważna jest zbilansowana dieta oraz odpowiednia ilość snu i odpoczynku. Zdaniem WHO jednym z rozwiązań mogą być także probiotyki.
Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Zdrowia sezon zachorowań na grypę i przeziębienie, przypada na okres od września do kwietnia. Oznacza to że właśnie teraz znajdujemy się w okresie największej zapadalność na te choroby. Zgodnie z szacunkowymi danymi, wirus grypy dotyka rocznie 5 – 10% dorosłych i 20 – 30% dzieci.
Co zrobić, żeby nie zachorować?
Przede wszystkim musimy zadbać o budowanie odporności organizmu. Zdecydowanie za mało odpoczywamy. Nie dajemy naszemu organizmowi szansy na regenerację. Codzienne obowiązki, zabieganie, zapracowanie, złe nawyki żywieniowe, niedostosowanie stroju do pogody i brak snu mają niekorzystny wpływ na stan zdrowia – mówi Katarzyna Stachurska, dietetyk.
Zbyt mała ilość snu negatywnie oddziałuje na nasze zdolności psychofizyczne, ale także na wygląd zewnętrzny. Człowiek przemęczony jest o wiele bardziej podatny na przeziębienie i grypę od tych osób, które prowadzą regularny tryb życia. Warto pamiętać, że jeśli jednak zachorujemy, to musimy dać organizmowi czas na odpoczynek i po prostu wysypiać się, ponieważ w trakcie snu nasz organizm dużo szybciej się regeneruje, a my wracamy do zdrowia.
Następnym istotnym czynnikiem, mającym niebagatelny wpływ na budowanie odporności, jest zadbanie o właściwą, zbilansowaną dietę. Warto bezpośrednio trafiać tam, gdzie m.in. produkowane są komórki odpornościowe, czyli do jelit. W budowaniu odporności żywność ma podwójne znaczenie. Zarówno wybrane składniki odżywcze takie jak np. witaminy, jak i pewne produkty spożywcze mogą nam pomóc uchronić się przed infekcjami.
Dieta – klucz do naszego zdrowia
Podstawowym składnikiem odżywczym biorącym udział w budowaniu odporności jest białko. Jego odpowiednia podaż umożliwia powstawanie struktur takich jak przeciwciała, które chronią nasz organizm przed patogenami chorobotwórczymi. Zachodni styl żywienia, charakterystyczny także dla Polaków, jest wystarczająco zasobny w białko. Co więcej, wielu z nas spożywa nadmiar tego składnika w swojej diecie. Do osób, które powinny zwrócić uwagę na odpowiednie spożycie białka należą ci, którzy stosują diety eliminacyjne np. wegetariańskie czy wegańskie. W takich przypadkach pomocna może być konsultacja z dietetykiem, w celu prawidłowego zbilansowania jadłospisu.
Kolejne składniki, których rola w budowaniu odporności jest także bardzo ważna, to witaminy: A, E i C. Biorą one udział w ochronie naszego organizmu na wielu poziomach np. dbając o odpowiednią kondycję błon śluzowych (witamina A) czy nasilając procesy pozbywania się wolnych rodników z naszego organizmu (witamina E i C). Do składników mineralnych korzystnie wpływających na odporność należy selen i cynk. Ich działanie polega np. na obniżaniu patogenności wirusów (selen z witaminą E).
Powyższe składniki nie powinny być przyjmowane dodatkowo w postaci suplementów diety, ponieważ część z nich np. witamina A, E czy cynk i selen dostarczane w nadmiarze, mogą być toksyczne. Aby zapewnić sobie odpowiednią podaż wszystkich wyżej wymienionych, należy przestrzegać zasad zdrowej i urozmaiconej diety. Ważne jest spożywanie różnych produktów z grup takich jak: warzywa, owoce, ryby, jaja, pełnoziarniste produkty zbożowe, oleje roślinne i orzechy a także chude mięso i nabiał – wyjaśnia Katarzyna Stachurska.
Warto zwrócić także uwagę na produkty spożywcze wykazujące właściwości antywirusowe, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Należą do nich: czosnek i cebula, bazylia, oregano, goździki, a także żurawina, miód i imbir. Wspomniane wyżej produkty cechują się zawartością takich związków, które wpływają na nas ochronnie np. alliina w czosnku. To co kluczowe, to fakt, że nie są toksyczne i możemy je spożywać przez cały rok. Natomiast stosowanie antybiotyków z apteki np. podczas zakażeń bakteryjnych, wiąże się ze zniszczeniem naszej naturalnej flory bakteryjnej, która stanowi podstawę naszej odporności. Antybiotyki naturalne takie jak np. czosnek nie niosą za sobą takich konsekwencji.
Probiotyki – metoda na wspieranie odporności.
Zdaniem Światowej Organizacji Zdrowia probiotyki mogą mieć duże znaczenie w funkcjonowaniu układu odpornościowego. Jak wynika z badań, biorą one udział w łagodzeniu chorób o nasilonym stanie zapalnym, takich jak: alergie, biegunki infekcyjne, zespół jelita drażliwego, a także infekcje wirusowe.
Jak działają probiotyki?
Obecnie uważa się, że ich rola w zapobieganiu lub zmniejszaniu nasilenia chorób o podłożu zapalnym jest konsekwencją wielu złożonych procesów przebiegających wewnątrz organizmu ludzkiego. Do wspomnianych procesów należy zdolność do poprawy integralności (nieprzepuszczalności) śluzówki jelit. To między innymi dlatego szczepy probiotyczne zmniejszają reakcje alergiczne. Dzięki temu, że ściśle przylegają do nabłonka wyścielającego jelita, znacznie ograniczają kolonizację przewodu pokarmowego patogennymi szczepami bakteryjnymi. Korzystne mikroorganizmy obecne w przewodzie pokarmowym wpływają także na zwiększenie wydzielania śluzu w jelitach, który sam w sobie pełni funkcję ochronną przed czynnikami zewnętrznymi takimi jak np. substancje drażniące. Probiotyki mają także właściwości wspierające wygaszanie stanu zapalnego poprzez działanie na poszczególne elementy, pojedyncze komórki lub struktury komórkowe układu odpornościowego, co skutkuje na przykład zwiększeniem zdolności żernych komórek odpornościowych lub większym wydzielaniem immunoglobulin odpornościowych.
W licznych badaniach wykazano bezpośredni wpływ probiotyków, np. na przeziębienie. Okazuje się, że regularne przyjmowanie korzystnych mikoroorganizmów sprzyja rzadszym infekcjom górnych dróg oddechowych, a także zmniejsza objawy odczuwane jako grypa. W wielu badaniach zauważa się poprawę działania układu odpornościowego.
Probiotyk? Tak – ale nie każdy
Jak podkreślają autorzy wielu badań, a także lekarze, nie każdy probiotyk działa w ten sam sposób, dlatego konsultacja ze specjalistą przed wybraniem odpowiedniego preparatu, może być konieczna. Na temat probiotyków i korzyści związanych z ich stosowaniem, edukuje kampania „Probiotyk – wybieram świadomie”. To inicjatywa, nad którą merytorycznie czuwa Rada Programowa:
- dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska, specjalista chorób wewnętrznych, gastroenterolog, kierownik Kliniki Chorób Wewnętrznych I Gastroenterologii z Pododdziałem Leczenia Nieswoistych Chorób Zapalnych Jelit CSK MSWiA, prezes Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii
- dr hab. n. med. Hanna Szajewska, pediatra, kierownik Kliniki Pediatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, przewodnicząca Grupy Roboczej ds. Probiotyków Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci
- n. farm. dr hab. n. med. Stefan Tyski, kierownik Zakładu Antybiotyków i Mikrobiologii Narodowego Instytutu Leków, kierownik Zakładu Mikrobiologii Farmaceutycznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, ekspert Komisji Farmakopei Europejskiej, 2010 r. zastępca Przewodniczącego Komisji Farmakopei Polskiej, Prezes Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów